Het is vooral de kwaliteit van de uitgever die de veiligheid van een obligatie bepaalt. Hoe veiliger een uitgever is (hoe hoger zijn rating is), hoe waarschijnlijker het is dat hij zijn verbintenissen ten opzichte van zijn schuldeisers zal nakomen.

De meeste obligaties worden uitgegeven aan een prijs die hun nominale waarde dicht benadert. Als de prijs van een obligatie gelijk is aan de nominale waarde, dan wordt gezegd dat ze 'tegen pari' is genoteerd.

De minimale coupure bedraagt meestal 1.000 euro, nominale waarde. Er zijn echter ook uitgiften waarvoor een minimumbelegging van 50.000 of zelfs 100.000 euro wordt gevraagd. Dergelijke uitgiften zijn eerder bestemd voor institutionele beleggers.

Eeuwigdurende obligaties zijn een speciale soort obligaties waarvan de eindvervaldag niet vooraf is bepaald. De uitgever kan over de terugbetalingsdatum beslissen en die kan ver in de toekomst liggen.

In principe geldt: hoe lager de kwaliteit van de uitgever en hoe langer de looptijd van de lening, hoe hoger de coupon. Omgekeerd: een uitgever van hoge kwaliteit die voor een korte periode leent, zal een lagere coupon aanbieden.

De coupon kan vast of variabel zijn. Meestal wordt hij jaarlijks betaald, maar sommige obligaties betalen vaker coupons uit, bijvoorbeeld zes- of driemaandelijks.

Het bedrag van de coupon hangt af van de looptijd van de obligatie en van de kwaliteit van de uitgever.

Er bestaan ook obligaties die geen coupon uitbetalen tijdens de looptijd van de lening. We noemen dit nulcouponobligaties. Deze obligaties worden uitgegeven tegen een lagere prijs dan hun nominale waarde.

Verlopen rente

De verlopen rente vertegenwoordigt het gedeelte van de coupon dat wordt opgebouwd vanaf de laatste datum waarop een coupon werd betaald tot aan de transactiedatum. De verkoper van de obligatie heeft recht op dit gedeelte van de coupon die liep terwijl de obligatie nog in zijn bezit was. De koper van de obligatie moet dit gedeelte van de coupon dus betalen. Op de volgende coupondatum ontvangt de koper de volledige coupon en krijgt hij dus het gedeelte van de intresten terug dat aan de verkoper werd betaald.

Net als de waarde van de coupon wordt ook de verlopen rente uitgedrukt in een percentage van de nominale waarde van de obligatie. Alle obligaties zijn genoteerd met een 'clean price' die geen rekening houdt met het bedrag van de verlopen rente. Om het effectieve aan- of verkoopbedrag te bepalen moet de verlopen rente dus bij de prijs van de obligatie worden geteld.

Naarmate de laatste coupondatum verder in het verleden ligt, zal de verlopen rente een groter gedeelte uitmaken van de waarde van de coupon.

Als een obligatie aan 100% noteert, wil dat zeggen dat op dat moment de waarde gelijk is aan de nominale waarde, bijvoorbeeld 1.000 euro als de nominale waarde 1.000 euro is. We zeggen dan dat de obligatie 'tegen pari' is genoteerd. Als de obligatie aan 90% is genoteerd (onder pari), is deze minder waard dan de nominale waarde (900 euro). Aan 110% (boven pari) is deze meer waard dan de nominale waarde (1.100 euro).

Het begrip rendement stelt ons in staat om obligaties te vergelijken waarvan de modaliteiten verschillen (nominaal, coupon, looptijd, notering…) voor eenzelfde uitgever (of voor verschillende uitgevers).

Sommige obligaties worden vervroegd terugbetaald ('call'). Het is de uitgever van de obligatie die beslist om tot een 'call' over te gaan. Dat stelt hem in staat om zijn schuld tegen een lagere rente te herfinancieren als de rente daalt tot onder de couponrente van de obligatie.

Het is goed om met dit element rekening te houden, want de evolutie van de munteenheid waarin de obligatie is genoteerd, beïnvloedt uiteraard het rendement dat de belegger ontvangt. Voor de Belgische belegger is er geen risico als de obligatie in euro wordt uitgegeven. Hij loopt wel een risico met een obligatie in USD of in een andere munteenheid (waarvan de koers kan dalen ten opzichte van de euro).

Obligaties kunnen worden verhandeld op de secundaire markt van de beurzen waar ze zijn genoteerd. De belangrijkste beurzen zijn Frankfurt am Main voor de Europese obligaties en Euronext voor bepaalde binnenlandse obligaties. De liquiditeit op de secundaire markt ontstaat echter hoofdzakelijk buiten de beurs, via de banken die permanent aan- en verkoopprijzen aanbieden.

In principe kan een belegger die een obligatie heeft gekocht op de primaire markt ze altijd weer verkopen op de secundaire markt. Er zijn ook actieve beleggers op de secundaire markt, die voortdurend op zoek zijn naar interessant geprijsde obligaties.

Ratings kunnen in twee hoofdcategorieën opgedeeld worden: 'Investment Grade' en 'Non-Investment Grade' (High Yield).

• 'Investment Grade'-obligaties zijn obligaties van uitgevers waarvan de financiële situatie als solide wordt beschouwd. Ze hebben een rating van AAA tot BBB- bij Standard & Poor's, of een equivalente rating bij Moody's of Fitch. Hoe hoger de rating, hoe groter de kans dat de belegger op de eindvervaldag wordt terugbetaald door de uitgever (behalve bij faillissement).
• 'Non-Investment Grade'-obligaties (High Yield) zijn obligaties van uitgevers waarvan de financiële situatie als veel riskanter wordt beschouwd. Ze hebben een rating tussen BB+ en D bij Standard & Poor's, of een equivalente rating bij Moody's of Fitch. Omdat het risico op wanbetaling door High Yield-uitgevers aanzienlijk hoger is, bieden ze een potentieel hoger rendement dan 'Investment Grade'-obligaties.
  

Lees meer over de ratingtabellen.

Het is interessant om te weten dat deze risicopremie (ook 'spread' genoemd) na verloop van tijd in beide richtingen kan bewegen. Waarom? Omdat ook de financiële draagkracht van het bedrijf kan wijzigen in de tijd. In een periode van hoogconjunctuur, wanneer bedrijven veel liquiditeiten vrijmaken en hun winst zien toenemen, is het gevaar voor financiële problemen over het algemeen beperkt. Bedrijven die obligaties willen uitgeven, kunnen zich ertoe beperken om een coupon aan te bieden die iets hoger is dan die van een staatslening. Omgekeerd, wanneer de conjunctuur verslechtert, is het gevaar voor financiële problemen van een bedrijf natuurlijk groter. In die omstandigheden moet er een grotere risicopremie worden aangeboden.

Stel dat belegger John 50.000 euro belegt in één obligatie met een jaarlijkse coupon van 4% bruto en een eindvervaldag in 2025. Het kapitaal zal dus in 2025 worden uitbetaald. Maar wat gebeurt er als de rente in 2025 nog slechts 2,50% bruto bedraagt? Indien hij opnieuw in obligaties wilt beleggen, zal hij genoegen moeten nemen met een lager rendement. Dit noemen we het herbeleggingsrisico.

Belegger Marie belegde telkens 25.000 euro in twee verschillende obligaties, de ene vervalt in 2025 (met een coupon van 4% bruto), de andere vervalt in 2031 (met een coupon van 5% bruto). Marie zal minder herbeleggingsrisico lopen dan John. In 2025 zal zij immers 25.000 euro kunnen herbeleggen tegen een rentevoet van 2,5% bruto, maar zal zij nog 6 coupons van 5% bruto ontvangen op de 25.000 euro die in 2031 vervalt. De risico's houden dus ook verband met de evolutie van de rentetarieven.