Goud heeft nog tijd om te schitteren

Doordat de markten hun verwachtingen voor de opstart en het tempo van een renteverlagingscyclus opnieuw bijstelden, stegen de rendementen op overheidsobligaties en de reële rente fors, vooral in februari. Normaal gezien is de goudprijs negatief gecorreleerd met de rente: als deze stijgt, daalt de goudprijs en omgekeerd.

Deze keer kwamen echter verschillende factoren samen, die de goudprijs begin maart naar nieuwe recordhoogtes stuwden. Vooral de inkoop van centrale banken, de Chinese retailvraag en geopolitieke risico’s speelden een belangrijke rol.

a) De behoefte aan diversificatie stimuleert de vraag van centrale banken

Goud blijft een cruciaal onderdeel van de centrale bankreserves. Bijna een vijfde van al het goud dat in de geschiedenis is gedolven, wordt aangehouden door de centrale banken. De voorbije jaren was hun vraag een van de belangrijkste drijvende krachten achter de goudprijsstijging. De voorbije twee jaar was de netto jaarlijkse goudvraag hoger dan 1.000 ton, met een record van 1.082 ton in 2022. Dat is meer dan het dubbele van de gemiddelde vraag naar goud van de centrale banken over de voorbije twaalf jaar (van 2010 tot 2021).

In 2023 werd de People's Bank of China (PBoC) de grootste koper van goud (zie figuur 1); ze dikte haar goudreserves aan met 225 ton en markeerde daarmee de hoogste gerapporteerde goudtoevoeging aan haar reserves in één jaar sinds 1977.

Figuur 1: People's bank of China, grootste koper van goud in 2023

b) Sterke Aziatische consumentenvraag te midden van zwakke Chinese vastgoedmarkt

Naast de enorme vraag van de centrale banken duwden ook Aziatische kopers van fysiek goud de prijs naar recordhoogtes. Historisch gezien is China samen met India verantwoordelijk voor ongeveer 60% van de wereldwijde goudconsumptie. In 2023 groeide China uit tot 's werelds grootste afnemer van goudjuwelen met ongeveer 32% van de totale consumptie. De vraag van Chinese huishoudens naar sieraden steeg in 2023 met 10% ten opzichte van vorig jaar, met een totale vraag van 603 ton. De zwakte van de lokale vastgoed- en aandelenmarkten heeft de belangstelling van Chinese particuliere beleggers voor goud als veilige haven en waardevoorraad aangewakkerd.

c) Geopolitieke risico's blijven hangen

Hoewel het escaleren van geopolitieke risico's niet ons basisscenario is, bestaat steeds de kans dat er een 'zwarte zwaan' opduikt die marktturbulentie veroorzaakt.

• Het conflict in het Midden-Oosten kan verder escaleren, vooral door aanvallen op transportroutes. Dit houdt risico's in zoals de sluiting van de Rode Zee en/of de Straat van Hormuz, die van invloed zijn op het transport van olie en vloeibaar gas.
• De Russisch-Oekraïense oorlog gaat zijn derde jaar in en een diplomatieke oplossing is niet in zicht. Extra sancties en tegensancties zijn mogelijk.
• Een ‘no landing scenario’ is een economisch risico. Hardnekkige inflatie en robuuste arbeidsmarkten kunnen de centrale banken – vooral de Fed – dwingen om een strakke of zelfs nog strakkere monetaire koers aan te houden, wat uiteindelijk een recessie, schuldhoudbaarheidsproblemen en een toename van faillissementen kan veroorzaken.

Deze of soortgelijke risico's kunnen de vraag naar het edelmetaal, dat doorgaans als een 'veilige haven' wordt beschouwd, aanwakkeren. Ook tijdens recessies is goud in het verleden bijna altijd in waarde gestegen, aangezien dit meestal gepaard ging met massale renteverlagingen door de centrale banken.

d) Belegd kapitaal in goud-ETF is gedaald

In de afgelopen jaren hebben aan- en verkopen door beleggers in goud-ETF's de goudprijs vaak aanzienlijk beïnvloed. Dat is de voorbije maanden echter niet het geval. De prijzen van het gele metaal stijgen immers, terwijl beleggers in fysiek gedekte goud-ETF's wereldwijd hun posities negen maanden op rij hebben afgebouwd. De totale activa onder beheer (AuM) daalden in februari tot 206 miljard USD, het laagste niveau sinds september vorig jaar¹. Niettemin had de aanhoudende uitstroom weinig negatieve invloed op de goudprijsprestaties, die ondersteund werden door de veerkrachtige consumentenvraag en de sterke aankopen van de centrale banken.

e) Potentiële renteverlagingen kunnen positief zijn voor goud

De recente opmerkingen van voorzitter Jerome Powell van de Fed bevestigden de marktverwachtingen dat de eerste verlaging binnen enkele maanden zou kunnen plaatsvinden, in juni (ons basisscenario) of in juli. De voorzitter van de ECB, Christine Lagarde, gaf aan dat de centrale bank in de eurozone in juni in staat zou kunnen zijn om de rente te verlagen, aangezien nieuwe prognoses aantonen dat de inflatie de doelstelling van 2% in 2025 zal bereiken.

Bij ongewenste inflatieontwikkelingen kan de renteknip verder worden uitgesteld, maar wat belangrijk is voor de goudprijs, is dat de monetaire versoepeling van start gaat en er verdere renteverlagingen te verwachten zijn. De goudprijs verteerde ook de hoger dan verwachte Amerikaanse CPI- en PPI-gegevens van februari relatief goed.

f) De productie is de afgelopen vijf jaar grotendeels stabiel gebleven

Het aanbod van goud is beperkt. Volgens verschillende schattingen blijft slechts ongeveer 20% van de goudreserves onontgonnen. Naarmate de mijnbouwkosten duurder worden door de toenemende complexiteit om de onbenutte reserves te winnen, zal de goudprijs waarschijnlijk stijgen. Hoewel goud niet wordt verwerkt, in tegenstelling tot andere grondstoffen zoals staal en olie, wordt het wel gebruikt als een manier om waarde te behouden. Het grootste deel van het gekochte goud wordt gebruikt voor sieraden en verdwijnt daarom jarenlang uit circulatie. Bovendien is de goudproductie de afgelopen vijf jaar grotendeels ongewijzigd gebleven in de buurt van 3.500-3.600 ton (figuur 2).

Figuur 2: Totale goudproductie is redelijk stabiel

g) Producenten lijden onder hogere kosten

De aandelen van goudmijnbouwers zijn sinds begin maart disproportioneel gestegen. Zo steeg de NYSE ARCA Gold Bugs Index in maart met meer dan 20%. De redenering hiervoor is als volgt: uitgaande van vaste productiekosten, profiteert de producent rechtstreeks van de stijging van de goudprijs, aangezien elke Amerikaanse dollar waarmee goud duurder wordt, een Amerikaanse dollar meer winst zou moeten betekenen.

Deze stijging van de goudprijs wordt warm verwelkomd omdat de kosten van goudproducenten de voorbije jaren fors zijn gestegen: hogere lonen voor mijnbouwers, stijgende financieringskosten, problemen met de elektriciteitsvoorziening (Zuid-Afrika, Zambia) en in het bijzonder hogere kosten voor een milieuvriendelijkere goudwinning hebben de kostenbasis van de producenten onevenredig verhoogd.

Maar niet iedereen profiteert mee: enkele (vaak kleine) goudproducenten blijven indekken, wat betekent dat ze een deel van hun productie (goed) op voorhand verkopen en niet profiteren van deze prijsevolutie.

i) Goud helpt het totale portefeuillerisico te verminderen

De toevoeging van goud kan het risicogewogen portefeuillerendement verbeteren, door de vaak negatieve correlatie met de bewegingen op de aandelenmarkten. Tijdens bijna elke recessie in het recente verleden behaalde een belegger met goud in zijn portefeuille positieve rendementen op deze positie. Goud vermindert ook de volatiliteit² in de portefeuille en heeft doorgaans het voordeel dat het maximale verlies lager is dan bij een portefeuille die geen goud bevat.

De vraag van de centrale banken zal waarschijnlijk hoog blijven in het licht van de aanhoudende geopolitieke spanningen in het Midden-Oosten en de behoefte aan diversificatie. Ook de appetijt van de beleggers in China en India zal sterk blijven, al zou het momentum nu kunnen vertragen door het hoge prijsniveau. Beleggers zijn vaak zeer prijsgevoelig en zullen eerder inspelen op de volgende kortetermijnkoersdaling en dus op goedkopere aankoopprijzen. De aanhoudende zwakte van de Chinese vastgoedmarkt en de beperkingen op het transfereren van retailbeleggersfondsen uit China zullen de vraag echter blijven ondersteunen.

We zien nog steeds een merkbaar prijspotentieel over een tijdshorizon van één jaar door de buitengewoon sterke vraag van centrale banken en Aziatische retailbeleggers – ook al kan het sterke koersmomentum nu wat afkoelen.

Beleggingsproducten zijn onderhevig aan risico’s. Ze kunnen zowel omhoog als omlaag evolueren en de kans bestaat dat de belegger het bedrag van zijn belegging niet recupereert. Elke beleggingsbeslissing moet in overeenstemming zijn met uw Financial ID (beleggersprofiel). Meer info op deutschebank.be/financialid.

Prognoses zijn gebaseerd op veronderstellingen, schattingen, meningen en hypothetische modellen of analyses die onjuist kunnen blijken. Alleen ter illustratie. Dit artikel en de informatie die het bevat vormen geen beleggingsadvies.

Rendementen uit het verleden zijn geen betrouwbare indicator voor toekomstige rendementen.

¹ Bron: World Gold Council, Deutsche Bank AG. Gegevens van 19 maart 2024.
² Volatiliteit verwijst naar hoeveel en hoe snel de prijs van bv. een aandeel, een obligatie, een fonds of een index verandert in de loop van de tijd.