Geschreven door
Christian Nolting & Dr. Ulrich Stephan
Global Chief Investment Officer - Chief Investment Officer Germany
Donderdagochtend trokken Russische grondtroepen Oekraïens grondgebied binnen. Tegelijkertijd lanceerde Rusland raketaanvallen op militaire doelwitten in Oekraïne. Als gevolg daarvan heeft Oekraïne de staat van beleg afgekondigd. Naast de VS en het VK bereidt ook de Europese Unie nieuwe sancties tegen Rusland voor. Volgens berichten zou Russische banken de toegang tot de Europese financiële markten kunnen worden ontzegd en zouden Russische tegoeden worden bevroren. Andere sancties zouden erop gericht zijn Rusland de toegang tot belangrijke technologieën te blokkeren. Daarop kunnen ook Russische vergeldingsmaatregelen worden verwacht. Naar verluidt blijft de Russische energie-uitvoer naar West-Europa voorlopig ongewijzigd. De politieke situatie blijft zeer gespannen.
De risico's op de financiële markten zijn aanzienlijk toegenomen als gevolg van deze geopolitieke ontwikkeling, die voor vele marktdeelnemers duidelijk onverwacht was en waarmee derhalve niet ten volle rekening was gehouden.
De Aziatische beurzen daalden aanzienlijk. De Hang Seng-index daalde met 3,2% en de Nikkei-index met 1,8%. De Euro Stoxx 50-index sloot 3,6% lager na een daling van bijna 5% aan het begin van de middag. In de VS stond de S&P 500-index halverwege de sessie meer dan 1% lager maar sloot toch af met een winst van 1,5%.
Ook op de grondstoffenmarkten waren er significante prijsbewegingen. Met name energiegrondstoffen zagen hun prijzen aanzienlijk stijgen: olie steeg ongeveer 8% en aardgas op de Nederlandse termijnmarkt bijna 35% op het hoogste punt van de dag. Edelmetalen, industriële metalen en landbouwgrondstoffen stegen eveneens fors. Als onmiddellijke reactie werden staatsobligaties gezocht als ‘veilige haven’, evenals de Amerikaanse dollar, de Zwitserse frank en de yen op de valutamarkten.
Van de scenario’s die we in onze vorige publicatie hebben beschreven - namelijk de-escalatie, escalatie en aanhoudende spanningen - is helaas het escalatiescenario werkelijkheid geworden. Deze ontwikkeling zal de belangrijkste drijvende kracht zijn achter de toegenomen marktvolatiliteit en de aanhoudende risico-aversie. Beleggers moeten op hun beurt een voorzichtige houding aannemen.
Veel zal afhangen van de configuratie van de westerse sancties tegen Rusland. Het zullen harde maatregelen zijn, en Rusland zal waarschijnlijk reageren met vergeldingsmaatregelen. De Chinese regering van haar kant lijkt momenteel een neutrale houding aan te nemen in het conflict.
De energiemarkten zullen onder druk blijven staan en de olieprijzen zullen waarschijnlijk nog enige tijd boven 100 dollar per vat noteren. Ook de prijzen van aardgas, aluminium, nikkel, platina en palladium evenals sommige landbouwgrondstoffen zullen op lange termijn met hogere risicopremies gepaard gaan. De stijgende energieprijzen hebben de jongste tijd al een belangrijke rol gespeeld in de stijging van de inflatie. De huidige ontwikkelingen zullen de inflatie vermoedelijk verder opdrijven. Tegelijkertijd zetten de hoge prijzen de industrie en de gezinnen onder druk. Indien de escalatie aanhoudt, is een tijdelijke stagflatie (hoge inflatie, lage groei) niet uitgesloten.
De vraag hoe centrale banken op de huidige situatie zullen reageren, blijft onbeantwoord. Enerzijds is er het prijsstabiliteitsmandaat en anderzijds hebben centrale banken bij het inzetten van monetaire beleidsinstrumenten altijd verwezen naar risico's voor de economie. Wij verwachten echter niet dat de centrale banken hun intentie om het monetaire beleid te verkrappen fundamenteel zullen wijzigen. De inflatieverwachtingen van de markt zijn immers ook sterk gestegen (inflatieverwachting op 5 jaar in Duitsland bedraagt 2,45%). Toekomstige maatregelen zullen echter voorzichtiger en flexibeler zijn. Gezien de externe schok is het onwaarschijnlijk dat centrale banken zin hebben een verdere verslechtering van de financieringsvoorwaarden op de markten te veroorzaken. Dit zou met name voor de ECB moeten gelden; de VS worden in economisch opzicht minder door het conflict getroffen.
De situatie is anders op de aandelenmarkten, die de correctie reeds hadden ingezet. De beurzen staan vanuit verschillende hoeken onder druk. Enerzijds drukken de stijgende inkoopprijzen de marges van bedrijven en leiden zij tot lagere winstverwachtingen. Anderzijds leiden stijgende inflatieverwachtingen tot het vooruitzicht van hogere rentevoeten en dus hogere verdisconteringsvoeten voor toekomstige winsten, waardoor de huidige waardering van bedrijven daalt.
Traditionele veilige activa zoals de Amerikaanse dollar, de Zwitserse frank, de yen, goud en staatsobligaties van ontwikkelde landen zouden op korte termijn moeten profiteren van de vlucht naar veiligheid. De stijgende inflatie en inflatieverwachtingen zouden echter op middellange termijn moeten leiden tot een verdere stijging van de rendementen op overheidsobligaties, met prijsdalingen in deze laatste categorie tot gevolg. Activa en valuta's van opkomende markten, vooral in Midden- en Oost-Europa, zullen waarschijnlijk onder druk blijven staan.
Beleggers moeten hun risicoprofiel opnieuw bekijken in termen van risicotolerantie en beleggingshorizon. Indien de strategische houding ten aanzien van risico's niet is veranderd, kunnen beleggers hun portefeuille opnieuw in evenwicht brengen, d.w.z. het aandeel van risicovolle beleggingen verhogen. Het is evenwel waarschijnlijk nog te vroeg om op korte termijn nieuwe posities op te bouwen wegens de onzekerheid en de toegenomen volatiliteit.
Is uw portefeuille nog aangepast aan de economische realiteit?
Bel onze experts van Talk & Invest op 078 153 154.
Maak een afspraak in uw Financial Center via 078 156 160 of online.
