Vooruitblik Duitse verkiezingen: dringend structurele hervormingen nodig

Na de ontbinding van de Duitse 'verkeerslichten-coalitie' tussen de Sociaal-Democratische Partij (SPD), de Groenen en de Liberaal-Democratische Partij (FDP) - als gevolg van interne onenigheid – verloor kanselier Olaf Scholz de daaropvolgende vertrouwensstemming. Dit leidt tot nieuwe verkiezingen op 23 februari. De huidige verkiezingspeilingen* tonen in het algemeen een duidelijke terugval van de machtspartijen (SPD, Groenen en FDP) en een verschuiving in het voordeel van de CDU/CSU (christendemocraten) en de AfD (extreem rechts). Als die trend zich zou weerspiegelen in de verkiezingsresultaten, is de vorming van een nieuwe regeringscoalitie waarschijnlijk onmogelijk zonder deze conservatieve en rechtse partijen. Wanneer de coalitieonderhandelingen vlot verlopen, kan een nieuwe regering vanaf april aan de slag. In het tweede kwartaal zou dan een akkoord kunnen volgen over een ontwerpbegroting voor 2025.

Begin februari werden de verkiezingsmanifesten van de verschillende partijen vastgelegd. Zonder in te gaan op de details van elke partij, komen hun verschillen vooral tot uiting op de volgende gebieden: fiscaliteit, pensioenen, de schuldenrem, energie- en klimaatbeleid, asielbeleid, defensie en bureaucratie. De voorbije jaren zijn er hier heel wat uitdagingen ontstaan die hervormingen en aanpassingen noodzakelijk maken. Een deel van de coalitie was van mening dat de economische zwakte kon worden gecompenseerd door een stijging van de uitgaven, terwijl het andere deel de voorkeur gaf aan een aanpak die gericht was op structurele hervormingen. Sommigen zagen staatstussenkomst als een noodzaak, terwijl anderen de markteconomie wilden versterken. Uiteindelijk leidden deze verschillen ertoe dat de 'verkeerslicht'-coalitie uiteenviel. Om tegemoet te komen aan de verwachtingen uit de peilingen zullen de prioriteiten ongetwijfeld herschikt moeten worden om een nieuwe regering te vormen.

De verbreking van de coalitie en de oproep tot nieuwe verkiezingen voor 23 februari 2025 zorgden voor relatief bescheiden reacties op de financiële markten. Begin december overschreed de DAX de drempel van 20.000 punten en bereikte sindsdien nieuwe pieken. Zolang de verkiezingen niet leiden tot een eurosceptische partij die een beslissende invloed uitoefent in de nieuwe regering, zullen de markten naar onze mening vrij stabiel blijven. Een versoepeling van de schuldenrem kan zelfs leiden tot een positieve reactie.

De Duitse economie is in 2024 voor het tweede jaar op rij gekrompen en het Internationaal Monetair Fonds heeft Duitsland onlangs (nogmaals) uitgeroepen tot de zwakste economie onder de grote geïndustrialiseerde landen, met een bbp-groeiprognose van 0,3% voor 2025. Het ontbinden van de coalitie en het organiseren van nieuwe verkiezingen heeft geleid tot kostbaar tijdverlies bij het invoeren en implementeren van de nodige hervormingen. De voornaamste problemen zijn structureel en het gevolg van een vergrijzende bevolking, zware bureaucratie, veranderingen in de energievoorziening en onvoldoende investeringen. Deze problemen blijven bestaan en moeten door de nieuwe regering met vastberadenheid aangepakt worden.

Het plan van Draghi als transformatiemodel

Het plan van Draghi kan als model dienen voor een transformatie, met de nadruk op innovatie, alternatieve energie, veiligheid en het verminderen van strategische afhankelijkheden om het concurrentievermogen te verbeteren. Deze doelstellingen kunnen worden bereikt door de regelgeving te vereenvoudigen, marktbelemmeringen weg te nemen, de financiële markten beter te integreren, de kwalificatieniveaus te verbeteren en het economische beleid te coördineren. Om deze structurele problemen op te lossen en het concurrentievermogen en de productiviteit van bedrijven te verbeteren, zullen tegen 2030 extra overheids- en particuliere investeringen van 1.400 miljard euro nodig zijn. Dit komt overeen met een bijkomende jaarlijkse investering van 5% van het bbp en vereist een gezamenlijke inspanning tussen de overheid en de particuliere sector. Het ontwikkelen van een maatschappelijk aanvaardbare lastenverdeling tussen overheid, bedrijven, belastingbetalers en toekomstige generaties zal dus een centrale opdracht zijn voor de volgende regering.

De ontbinding van de 'verkeerslicht'-coalitie toont aan hoe moeilijk het zal zijn om een sociaal aanvaardbaar evenwicht te vinden tussen structurele hervormingen en de financiering ervan. De investeringsbehoefte in Duitsland is enorm en de transformatie moet worden ondersteund door een brede consensus. De overheid en de privésector moeten dus ook samenwerken om de introductie van nieuwe technologieën en productieprocessen te vergemakkelijken. Deze noodzakelijke herstructurering van de economie biedt beleggers echter ook kansen om te investeren in toekomstgerichte projecten en bedrijven.

Is uw portefeuille nog aangepast aan de economische realiteit?

* Alleen geldig in Duitsland.