De 4 krachten die de toekomst van onze wereldhandel bepalen

Dit artikel is gebaseerd op een publicatie van het Deutsche Bank Research: Four forces that could shape the new global trade order - 11 maart 2025.

De energieonafhankelijkheid van de VS heeft de fundamenten van zijn handelsstrategie ingrijpend veranderd. Waar het land vroeger de grootste energie-importeur ter wereld was, is het nu de grootste producent van ruwe olie en aardgas. Deze transitie geeft de VS een nieuw gevoel van zekerheid. Het land kan internationale handel vanuit een sterkere positie benaderen.

Deze ontwikkeling maakt de weg vrij voor een heropleving van de vooroorlogse protectionistische handelsaanpak. Grondstoffen spelen daarbij een steeds belangrijkere rol. Vandaag vormen ze meer dan een kwart van de totale Amerikaanse export, een situatie die doet denken aan de vroege economische ontwikkeling van het land, toen grondstoffenhandel domineerde en industriële export pas later de overhand kreeg.

Dankzij hun energieonafhankelijkheid kunnen Amerikaanse beleidsmakers met meer zelfvertrouwen onderhandelen en hun binnenlandse productiebelangen centraal stellen. Tegelijk kunnen ze de export van grondstoffen inzetten als een strategisch onderhandelingsinstrument in internationale handelsakkoorden.

China blijft - in tegenstelling tot de VS - sterk afhankelijk van internationale handel om zijn voedsel- en energiezekerheid te waarborgen. Onder leiding van president Xi Jinping heeft het land zijn bevoorradingsketens de afgelopen jaren strategisch gediversifieerd, weg van westerse leveranciers en meer richting partners in het zuiden en oosten. De Chinese investeringen in landen langs de Nieuwe Zijderoute zijn fors toegenomen en concentreren zich voornamelijk op metalen, energie en transportinfrastructuur.

Naast de toegang tot grondstoffen speelt de export een cruciale rol in het beheersen van de binnenlandse markt. Het veiligstellen van afzetmarkten voor de immense industriële productie voorkomt dat overcapaciteit en deflatoire druk de Chinese economie destabiliseren. De geschiedenis biedt een interessante parallel met het vijftiende-eeuwse China, dat destijds de grootste maritieme macht ter wereld werd voordat het zich plots naar binnen keerde. Die strategische vergissing gaf Europa de kans om de maritieme expansie te domineren en de wereldhandel de volgende eeuwen vorm te geven.

China lijkt vastberaden om deze historische fout niet te herhalen. Met een vloot die zijn concurrenten ruimschoots overtreft, positioneert het land zich steeds assertiever in de internationale handelsarena. Het land is erop gericht zijn positie als leidende economische macht te consolideren en de afhankelijkheid van externe spelers te minimaliseren.

Voor Europa blijft handel een cruciale pijler van economische stabiliteit en groei. Als het grootste handelsblok ter wereld heeft de regio een hogere handel/bbp-ratio dan de VS of China. Deze sterke afhankelijkheid van internationale handel weerspiegelt de fundamenten van het Europese integratieproject, dat ontstond als een gemeenschappelijke markt voor kolen en staal vanuit de overtuiging dat economische verwevenheid vrede zou garanderen.

Recente beslissingen om fors te investeren in defensie en infrastructuur wijzen op een energiekere koers voor Europa, wat de handel binnen het continent zou moeten stimuleren. Tegelijk blijft de EU op zoek naar nieuwe economische partnerschappen. De recente handelsakkoorden met Latijns-Amerika en de hervatte vrijhandelsbesprekingen met India tonen aan dat Europa betrokken wil blijven op het internationale toneel.

In de nabije toekomst zal de EU waarschijnlijk meer energie en wapens importeren uit de VS. Tegelijk zal het een strategisch evenwicht moeten vinden tussen enerzijds de toenemende Chinese concurrentie en anderzijds de voordelen van Chinese investeringen en technologie. Europa zal zich moeten positioneren als een flexibele speler in de veranderende geopolitieke en economische machtsverhoudingen.

Voor veel landen in het Zuiden blijft handel een essentieel pad naar economische ontwikkeling, geïnspireerd door het succesvolle groeimodel van de Oost-Aziatische economieën. Nu de wereldhandel echter stagneert en mogelijk afneemt, worden veel opkomende markten geconfronteerd met toenemende tegenwind. Vooral landen in de ASEAN-regio¹, die een sleutelrol spelen in de mondiale toeleveringsketens, lijken kwetsbaar voor een verzwakking van de internationale handelsstromen.

Of een ander land in staat zal zijn het Chinese productiesucces te evenaren, blijft onzeker. Grote opkomende economieën zoals India bewandelen een ander pad en ontwikkelen zich eerder als exporteurs van diensten dan als nieuwe productiehubs. De manier waarop China zijn exportstrategie afstemt, zal een doorslaggevende factor zijn in de economische toekomst van deze regio’s. Als China besluit om zijn eindproducten in groten getale naar het Zuiden te exporteren, kan dat de ontwikkeling van lokale industrieën belemmeren. Daarentegen zou een strategie die gericht is op investeringen in productiecapaciteit binnen deze markten de groeiperspectieven stevig kunnen versterken.

Het Amerikaanse handelsbeleid veroorzaakt een van de ingrijpendste verstoringen van het mondiale handelssysteem in bijna tachtig jaar. Of de wereld een langdurige en pijnlijke inkrimping van de handel tegemoet gaat, of dat er een verschuiving plaatsvindt naar nieuwe handelscorridors en economische allianties, hangt grotendeels af van de manier waarop de grote blokken op elkaars bewegingen reageren. In dit complexe krachtenveld zal de interactie tussen de VS, China, Europa en de opkomende markten bepalen of de huidige verstoringen leiden tot een fragmentatie van de wereldhandel of tot een nieuw evenwicht waarin andere machten een grotere rol opnemen.

Is uw portefeuille nog aangepast aan de economische realiteit?

Beleggingsproducten zijn onderhevig aan risico’s. Ze kunnen zowel omhoog als omlaag evolueren en de kans bestaat dat de belegger het bedrag van zijn belegging niet recupereert. Elke beleggingsbeslissing moet in overeenstemming zijn met uw Financial ID (beleggersprofiel). Meer info op deutschebank.be/financialid.

Prognoses zijn gebaseerd op veronderstellingen, schattingen, meningen en hypothetische modellen of analyses die onjuist kunnen blijken. Alleen ter illustratie. Dit artikel en de informatie die het bevat vormen geen beleggingsadvies.

Rendementen uit het verleden zijn geen betrouwbare indicator voor toekomstige rendementen.

¹ ASEAN, of de Associatie van Zuidoost-Aziatische Naties, is een politieke en economische unie van tien landen in Zuidoost-Azië.